Bouwbeschrijving om een varend Skûtsje te maken

van "de twee gebroeders" uit Drachten Informatie over hard en zacht solderen

< Terug naar bouwbeschrijving pagina 1 < Terug naar menu

Verschillen in zacht en hard solderen:
Buiten de te gebruiken soldeersoorten is het meest in het oog springende verschil tussen zacht en hard solderen de soldeertemperatuur. Lager dan 450 graden wordt gezien als zacht solderen hoger dan 450 graden als hard solderen. Door dit verschil is ook de gebruikte warmtebron bepalend of een goede soldeerverbinding gemaakt kan worden. Bij zacht solderen kan (afhankelijk van de afmeting van het te solderen oppervlak) in veel gevallen gebruik gemaakt worden van een soldeerpistool of soldeerbout. Worden de temperaturen hoger of het te solderen oppervlak groter dan ben je aangewezen op een butaan of propaan brander. Ook die zijn in verschillende capaciteiten verkrijgbaar. Zelf gebruik ik voor bijna alle verbindingen voor de modelbouw (meestal messing of RVS) hardsoldeer met een middelgrote propaanbrander het z.g. loodgieters flesje.

Door veel modelbouwers wordt het hard solderen als moeilijk en niet direct noodzakelijk gezien. Regelmatig zie je dat zacht gesoldeerde verbindingen met onvoldoende soldeervlak al bij geringe belasting afbreken, zeker als de gemaakte verbinding niet voldoende heet gemaakt en dus niet doorgevloeid is.
Zelf zie ik hard solderen hetzelfde als zacht solderen alleen de te verbinden materialen worden heter gemaakt om de soldeer legering (die een hogere temperatuur nodig heeft) te laten vloeien. Voordeel van hard solderen is dat er met een relatief klein oppervlak toch een sterke verbinding tot stand komt.

Procedure voor het uitvoeren van soldeer werk:
- Maak de verschillende onderdelen van het werkstuk goed pas dit wil zeggen dat de naden van de te solderen verbindingen goed aansluiten en niet breder zijn dan 0,2 m/m. Hierdoor zal de soldeerlegering door de capillaire (opzuigende) werking volledig door de naden vloeien.
- Zijn er kleine onderdelen die gesoldeerd moeten worden, probeer deze onderdelen (indien mogelijk) wat langer/groter te maken en werk ze pas na het solderen bij. Dit maakt het simpeler om het geheel af te stellen en goed verankerd op een vuurvaste ondergrond b.v. vlakke vuurvaste stenen te plaatsen. Vuurvaste stenen zijn bij diverse bouwmarkten of open haardenbouwer te koop.
- Voordat er gesoldeerd kan worden maken we de verbindingen door vijlen/schuren vetvrij.
- Neem een beetje flux-6 poeder en maak er in een afsluitbaar potje met enkele druppels water een papje van. Na opdrogen van flux-6 is hergebruik goed mogelijk door weer enkele druppels water toe te voegen. Dan brengen we soldeervloeistof of pasta op de verbindingen aan.
- Leg tijdens het opstellen licht verzwaarde hulpstukken op of tegen de verschillende onderdelen, zorg er wel voor dat de hulpstukken niet teveel warmte opnemen of dat het werkstuk door het gewicht vervormd (messing wordt bij verwarming zacht). Controleer de stabilieteit door met het soldeerstaafje op het werkstuk te tikken dit mag niet omvallen of verschuiven. Het is bijzonder vervelend als dit tijdens het solderen gebeurd.
- Zijn er dikke en dunne stukken te verwarmen, verwarm het dikste gedeelte iets meer zodat het geheel gelijkmatig warm wordt. Wordt het werkstuk niet warm genoeg dan kan door enkele vuurvaste stenen rechtop te zetten een afdakje gecreëerd worden zodat de toegevoegde warmte behouden blijft. Sluit bij het solderen van pijp of lange holle ruimten een kant af. Door het verwarmen gaat de pijp als een schoorsteen werken zodat de relatief koude langsstromende lucht er voor zorgt dat er veel meer warmte toegevoerd moet worden.
- De soldeervloeistof of pasta gaat meestal verkleuren zodat je ongeveer weet (ook door oefening) wanneer de juiste temperatuur bereikt is dan voegen we voorzichtig (beslist niet te veel) de voorverwarmde soldeerlegering toe. Is de soldeerstaaf te dik zodat er snel teveel soldeer vrijkomt dan kan hij dunner gemaakt worden door afvijlen of plat maken. Bij klein werk is het soms handig om een klein stukje soldeer af te knippen en op de naad te leggen. Voorzichtig het vocht van het vloeimiddel laten verdampen anders gaat de soldeer alle kanten op.
- Als het goed is dan zal de soldeerlegering net als bij zacht solderen makkelijk door de capillaire (opzuigende) werking door naden vloeien.

• Nabehandeling
− Verwijderen vloeimiddel kan meestal d.m.v. een borstel en warm water
− Verwijderen oxiden door vijlen/schuren nabewerken met een RVS staalborstel
− Herstellen vervorming (indien van toepassing)

 

Soldeertabel voor enkele soldeer middelen en te solderen materialen.

Soldeer	Vloeimiddel	Werk temp. graden celsius	Toepassing	Vorm
Zilverhardsoldeer	Super Flux, Flux-6	450 - 800	koper, messing brons, staal, RVS	poeder, pasta
Zachtsoldeer	S-65 Cu	< 300	koper, messing	pasta, vloeistof
Zachtsoldeer	S-39 Uni	75 - 375	Alle metalen, exl. aluminium	vloeistof
Zachtsoldeer	S-39 / RVS	< 300	RVS, oud zink, nikkel, chroom	vloeistof
Harskernsoldeer	geen	75 - 375	Bedrading, printplaten e.d.	Hars in kern

 

Informatie over hard en zacht solderen

< Terug naar bouwbeschrijving pagina 1 < Terug naar menu