Bouwbeschrijving om een varend Skûtsje te maken |
van "de twee gebroeders" uit Drachten U bent op pagina 1. |
| Voor de site "de twee gebroeders" http://www.drachtsterskutsje.nl/default.aspx |
Voor kenmerken meer Skûtsjes http://www.skutsjehistorie.nl/stamboek.php?id=52#anker98 |
| Stamgegevens Twee Gebroeders | Voor stamboek gegevens meer Skûtsjes http://www.skutsjehistorie.nl/stamboek.php?id=98 |
Schermweergave:
Om de letterweergave en foto's optimaal in te stellen kunt u gebruik maken van de Ctrl toets in combinatie met het scrolwieltje van de muis.
Bouwbeschrijving:
Gestart met bouwen: 20-02-2012
Om te beginnen zal ik iets vertellen over mijn ervaring met het bouwen van modelboten. Mijn eerste zeilmodel was een bouwdoos van Miramar van 1 meter met een ABS romp. Als tweede zeilboot gekozen voor het wedstrijdschip "de Jubilé" van 1.70 meter. Deze boot is vanaf tekening met eiken latjes opgebouwd en als varend model in gebruik.
Omdat ik toch eens een historische schip wilde bouwen en er bij de Haagse Modelboot Club al ruim 10 jaar ervaring is met het bouwen van diverse Skûtsjes is mijn keus gevallen op (een bij HMBC nog niet gebouwd model) "De twee gebroeders" uit Drachten.
Om het wiel niet weer uit te vinden is voor het bouwen van dit model met een lengte van 1.40 meter (schaal 1:13,8) gebruik gemaakt van de bouwbeschrijving en polyester romp van Dik van Kooij. De bouwbeschrijving van Dik is waar nodig in deze site opgenomen. Voor de maatvoering is ook gebruik gemaakt van de SKS stamgegevens uit 1993. (zie bovenstaande stamboek kenmerk-gegevens)
Voor stamboek en/of kenmerk-gegevens Skûtsjes ga naar: http://www.skutsjehistorie.nl/stamboek.php?id=98
Te gebruiken schaal berekenen:
Uitgaande van de lengte van het model is de schaal van het model te berekenen door lengte van het originele Skûtsje te delen door de model lengte. In mijn geval is het origineel 19.34 meter lang gedeeld door de modellengte van 1.40 meter is een schaal van 1 op 13.81.
Dus
1 meter bij het model is 13.81 meter bij het origineel.
Zou de modellengte 1.20 meter zijn dan 19.34 : 1.20 is een schaal van 16.12
Werken met de berekende schaal:
De onderdeel lengten die in de stamboek of kenmerk-gegevens staan zijn te verschalen naar het gebruikte model met:
Bijvoorbeeld:
De lengte van de roef staat vermeld als 2.95 meter. Deel deze maat door de schaal om de modelmaat te krijgen. Dus 295 cm gedeeld door 13.8 is 21.38 cm. Voor een model van 1.20 meter zou dit zijn 295 : 16.12 = 18.30 cm
Omdat foto's meer zeggen dan tekst zal ik mijn volgorde, techniek en voortgang laten zien door foto's met tekst bij te voegen.
Voordat er begonnen wordt moeten er diverse afwegingen gemaakt worden. Bv.
- Gaan we het grootzeil en fok met één servo of onafhankelijk met twee servo's bedienen.
- Worden de zijzwaarden met servo's bediend of handmatig instelbaar in een vaste stand gezet
- Gaan we het hulpzwaard naar voren of achteren verstelbaar maken of niet
- Waar laten we de lijnen voor het grootzeil en fok uit het dek komen.
- Is de aan/uit schakelaar voor de ontvanger en servo's van buitenaf bedienbaar
- Houden we de lijnen van grootzeil en fok met een z.g. rozenspanner strak of niet
- Gaan we de roef en de luiken als losse delen of als een geheel monteren
- Wanneer breng ik "de besturing" aan. (Zie onderstaande beschrijving voor mijn volgorde)
Het is overigens verstandig om eerst op internet of via deze site het gekozen model op te zoeken en hiervan zo veel mogelijk informatie in de vorm van foto's en omschrijvingen te bekijken en te lezen.
Als gebruik gemaakt wordt van het polyester model van HMBC dan eerst ontvetten en het polyester waar nodig ruw schuren voor een betere hechting van de te gebruiken lijmsoorten.
Lijm:
Als lijm kan gebruik gemaakt worden van:
- Polyurethane constructielijm (schuimlijm) hecht goed op hout en ruw polyester
- Voor sommige delen twee componentenlijm (uit een dubbele tube)
- Zelf gebruik gemaakt van twee componenten epoxylijm Bison KOMBI Pro XL (2 X 100 ml / 200 kg/cm)
- Ook kan gebruik gemaakt worden van watervaste secondelijm (pattex industrie)
Voor het vastzetten van onderdelen gebruiken we schroeven of boutjes van RVS of messing
Gereedschap:
Het zal u niet verbazen dat er voor het bouwen van een Skûtsje nogal wat gereedschap nodig is.
Omdat er veel verschillende materialen gebruikt worden is het handig om voor het benodigde zaag, boor, schuur en vijlwerk diverse handgereedschappen voor hout en metaal in huis te hebben. Vraag bij de gevorderde bouwer naar de mogelijkheden.
Gebruikte houtsoorten:
Er zijn vele houtsoorten die geschikt zijn om een Skûtsje te bouwen. Afhankelijk van de eigen situatie kan er natuurlijk gekozen worden om zo goedkoop mogelijk te bouwen met hout dat bij de modelbouwclub, uit eigen voorraad of bij het grofvuil te vinden is. Zelf de keuze gemaakt om zoveel mogelijk van z.g. vliegtuig triplex gebruik te maken, denk hierbij aan de loefbijter, skeg, hoofd- en dekspanten, middenlat, gaffel, dek en opbouw. Vliegtuig triplex is wel een redelijk dure investering maar wordt uitgesmeerd over de bouwtijd van het Skûtsje dus dan valt het wel mee. Het is door de op elkaar gelijmde dunnen lagen berken bijzonder stevig van structuur, is in verschillende dikten bij modelbouw winkels te koop, is strak, trekt niet snel krom, is perfect te bewerken en door de stevige structuur kan er dus dunner (lichter) gebouwd worden. Ook eiken is uitermate geschikt om diverse onderdelen te maken bv. lat rondom, zijzwaarden, mastkoker, knegt, roer, giek en bodemlat.
De eerste latten:
Om de boorden in de juiste stand te houden heb ik de romp op de juiste breedte in een soort dok gezet. In het midden van de bodem wordt een lat van 25 X 18 m/m gelijmd. Hier wordt later de bevestiging voor het hulpzwaard in gemonteerd. Zelf de lat na de doorvoerpijpjes van het hulpzwaard naar voren en achteren in dikte verjongd naar 25 x 10 m/m om gewicht te besparen.
 |
Aan de zijkanten komt een lat van 7 X 7 m/m 1,5 m/m onder de deklijn. In de boegen loopt het dek wat omhoog, deze latten doen we na bevestiging van de dekspanten zodat het dek in de boeg en kont net boven het boeisel uitkomt. Zelf heb ik de holle ruimte van de boeg en kont dichtgezet met schuimlijm gemengd met fijn zaagsel in poedervorm (zaagsel gezeefd met een huis tuin en keukenzeef) zodat je de lat als een rond gezaagd geheel op elke hoogte kan plaatsen. zie foto |
Hoofdspanten:
Als eerste gaan we de plaats van de mast bepalen. Direct achter de mastkoker komt de eerste hoofdspant. Deze spant is gemaakt van 6 m/m vliegtuigtriplex (3 of 4 m/m kan ook) 35 cm achter de eerste spant komt de tweede hoofdspant.
 |
 |
|
Mastkoker met de twee hoofdspanten. |
Dekspanten:
Vervolgens gaan we de plaats van de dekspanten van voor naar achter bepalen, rekening houdend met de hoofdspanten de roef en de voor en achterkant van de dekopeningen. De spanten spant voor spant ( 3 m/m dik) pasgemaakt volgens de holle ruimte en de lat rondom. De los en laadruimte bepaalt en hiervoor de spanten aangebracht, het middendeel na het lijmen verwijderd. Naderhand worden hier (tot 1,5 cm boven dek) de waterkeringen en begrenzing voor de roef en luiken opgelijmd. Er is dan ook een 3 m/m ondergrond voor het lijmen van het dek. Inmiddels ook de schootdoorvoeren voor grootzeil, gaffel, fok en een ondergrond voor het bevestigen van de lier naast de mastkoker aangebracht.
 |
 |
| Dekspanten aangebracht | Mastkoker met doorvoeren voor verstelbaar hulpzwaard |
 |
Voor gegarandeerde waterdichtheid een messing plaatje (0,8 m/m dik) met de messing pijpjes rond 10m m/m voor het hulpzwaard onder de romp gelijmd. De messing pijpjes hard gesoldeerd met Flux-6 Universal hardsoldeer poeder en hardsoldeer staafje. Is verkrijgbaar bij Gamma. |
 |
Van stevig papier op maat geknipte modellen van: |
Informatie over hard en zacht solderen:
Hard solderen is niet anders dan zacht solderen, maar geeft wel een sterkere verbinding. Klik hier voor meer informatie.
De mastkoker:
De mastkoker is gemaakt van eiken met een mastgat van 24 X 24 m/m. Ik heb er voor gekozen om de mast NIET kantelbaar maar wel uitneembaar te maken omdat de ervaring geleerd heeft dat het bij een draaiende mast moeilijk is om de mastdoorgang bij het dek waterdicht te krijgen. De mastkoker word met lange bouten van 3 m/m aan de eerste spant vastgezet of naar keus gelijmd.
 |
Hiernaast de doorvoerpijpjes voor de schootlijnen van grootzeil, fok en gaffel. Om zo min mogelijk lijnen aan dek te hebben en e.a. toch verstelbaar te houden worden de lijnen via de doorvoerpijpjes op een kikker in de laadruimte bevestigd. Het brede gedeelte dient als platform voor het bevestigen van de lier(en). |
Zelf houten kikkers maken:
Voor deze kikkers is een artikel uit de Waterkampioen (ANWB) van 1992 overgenomen
Lees meer
 |
De knegt moet heel wat krachten van de giek opvangen en stevig vast zitten. Daarom is de knegt (10 m/m dik) van drie lagen eiken gemaakt en met twee ingelijmde draadeinden 3 m/m op/in de mastkoker gelijmd plus een extra parker in het midden van het messing plaatje van 0,8 m/m dik. |
Het roer:
Het roer maken we van eiken latjes 10 m/m dik deze lijmen we om en om tegen elkaar om kromtrekken te voorkomen. Daarna zagen we het roer in de vorm en schaven het blad naar de achterkant dunner. Aan de voorkant een punt van ongeveer 45 graden voor het draaien. De helmstok maken we ook van eiken. Het beslag met de scharnieren van messing strip 0,5 m/m dik bij 5 tot 6 m/m breed. Het beslag bevestigen met messing schroefjes 8 X 1 m/m of messing spijkertjes.
Een inwendige schroefdraad 3 m/m met op enige afstand een paspen voor de bevestiging van het hulproer is tijdens het lijmen aan de onderkant mee gelijmd.
 |
 |
| Roer met skeg gemaakt | Roer origineel |